KADMOS

Mit. gr. założyciel Teb, syn króla fenickiego Agenora. Wysłany przez ojca na poszukiwanie porwanej przez Zeusa (w postaci byka) siostry swej, Europy (zob.), zbudował w Beocji, wg wskazówki otrzymanej od wyroczni delfickiej, Kadmeję, zamek przyszłego miasta-Teb beockich (resztki zamku zachowały się pod...

KAFARNAUM

Miejscowość w staroż. Galilei nad jeziorem Genezaret, wg Biblii (Ewangelia) jedno z pierwszych miejsc nauczania i cudów Jezusa, które jednak nie wywarły wrażenia na mieszkańcach miasta. Zostało więc ono wg tradycji zniszczone, zgodnie z przepowiednią w Ew. wg Mat., 11, 23.

KADRYL

Figurowy taniec salonowy powstały z XVIII-wiecznego kontredansa, spopularyzowany we Francji za Napoleona I, potem modny w całej Europie; wykonywany przez dwie a. cztery pary ustawione w kwadrat; złożony z pięciu figur, z muzyką o przemiennym metrum 6/8 i 2/4, kończący się zwykle galopem; z fr. ąuadrille...

JURYDYKA

W 1550-1794 własność prywatna magnatów, szlachty, klasztorów, znajdująca się w obrębie miasta królewskiego i wyłączona spod władzy i sądownictwa miejskiego; z łac. iuridicus 'prawny'.

KA

Mit. egip. jeden z niematerialnych elementów osobowości człowieka i jego indywidualny geniusz opiekuńczy. Gdy ciało wydaje ostatnie tchnienie, ka opuszcza zmarłego i udaje się na Zachód.

Tam, przyjęte i nakarmione przez Hathor (zob.), spotyka się ze swym odpowiednikiem niebiańskim, po czym wraca do grobu...

JUSTYNIAN I WIELKI

Iustinianus Flavius, 483-565, cesarz bizantyjski od 527; dążąc do odbudowy potęgi i obszaru dawnego cesarstwa rz. przedsiębrał wyprawy przeciw Persom, Hunom, Ostrogotom, Wandalom; zob. Akademia; Belizariusz; Hagia Sophia; Historia (sekretna); Kodeks; Nika; Rawenna (San Vitale); Teodora.

Plastyka : Kolumna...

KAABA

Arab. Ka'ba dom kwadratowy'; „święte świętych" islamu, świątynia w Mekce, wzniesiona na środku dziedzińca wielkiego meczetu, jest rodzajem kamiennego relikwiarza architektonicznego w kształcie prostopadłościanu (10x 12 m, wys. 15 m), w którego wsch. narożnik wbudowany jest Czarny Kamień (zob. Czarny)...

JUTRO

Nie pytąj oto, co jutro przyniesie, łac. ąuid sit futurum cras, fugę ąuaerere, z Pieśni, 1,9, 13, Horacego.

O jutrze (nie wiadomo) nic pewnego, wł. di doman' non tl certezza, maksyma Wawrzyńca Wspaniałego; zob. Medyceusze.

KABAŁA

Ustna tradycja prawa mojżeszowego i jego interpretacji (hebr. ąabbala 'tradycja'), która we wczesnym śrdw. rozwinęła się w mistyczny, ezoteryczny system interpretacji Biblii, oparty na domniemaniu, że każde jej słowo, każda litera i znak ma okultystyczne znaczenie. Popularna gł. wśród Żydów, szerzyła...