KORDECKI Augustyn

1603-73, Przeor klasztoru paulinów na Jasnej Górze (zob. Jasny) w Częstochowie, którego od 18 XI do 25 XII 1655 bronił przed wojskami szwedzkimi pod dowództwem gen. Burcharda Mullera, mając do dyspozycji tylko niewielką chjopsko-mieszczańską załogę w forteczce.

Powstanie ludowe na Podgórzu, podsycane przez...

KORDEGARDA

Dawn. pomieszczenie dla straży pałacowej, zazw. w pobliżu gł. bramy; z fr. corps de gardę 'odwach'.

Nowa Kordegarda budynek klasycystyczny zbud. ok. 1780 na zachód od Pałacu na Wyspie w Łazienkach; mieści się w niej letnia kawiarnia Trou-Madame (nazwa dawnej gry zręcznościowej uprawianej w pawilonie...

KORAL

Rzymianie zawieszali paciorki korala czerwonego na kołyskach i na szyjach niemowląt dla dobrego wyrzynania się zębów i uchronienia dziecka od padaczki; wieszczko wie uważali go za amulet przeciw piorunom, trąbie powietrznej, pożarowi i katastrofie statku; wg Paracelsa koralowy naszyjnik chroni dziecko od...

KORDELIERZY

Pot. nazwa Stowarzyszenia Przyjaciół Praw Człowieka i Obywatela, fr. Le Club des amis des droits de l'homme et du citoyen, fr. klubu rewolucyjnego zał. w .1790 przez G.J. Dantona, J.P. Marata, C. Desmoulins'a i J.R. Heberta. Miejscem ich spotkań był dawny klasztor franciszkanów-kordelierów (stąd nazwa) w...

KORAN

Arab. al-kurUn 'odczyt; recytacja', święta księga islamu, wg wyznawców religii objawiana przez Boga Mahometowi przez większą część jego życia w Mekce i Medynie, jest jako zbiór recytacji tekstem liturgicznym, odmawianym z pamięci, a nie książką do czytania.

Dopiero za trzeciego kalifa, Osmana...

KOPIA

Broń drzewcowa kłująca śrdw. jazdy rycerskiej, złożona z długiego (do 4 m) drzewca i osadzonego na nim masywnego grotu ozdobionego proporcem; w Europie Zach. do XVI w.; w Polsce od XVI do poł. XVIII kopia husarska, wzorowana na węg. i tur. kopiach, z drzewcem do 5,5 m, drążonym dla lekkości, służąca...

KORDIAŁ

Mocny, wyborny, szlachetny trunek (nalewka, wino itd.); dawn. lek wzmacniający (serce); z łac. cor dpn. cordis 'serce'.

KORBACZ

Dawn. kańczug, harap, bicz z krótkim trzonkiem i długim (plecionym) rzemieniem; z węg. korbacs od osm.-tur. kyrbacz; por. Bizun.

KOPIEC

Sztucznie usypany pagórek dla uzyskania miejsca widokowego (np. w ogrodach krajobrazowych XVIII i XIX w.) a. dla upamiętnienia wielkich wydarzeń a. ludzi.

Kopce (buraków, kartofli itp.) służące do przechowywania zimą płodów roślin okopowych (dla ochrony przed przemarznięciem) w wymoszczonych dołach, a...