-
Ocena brak
SZYFONIERA
Od poł. XVIII w. we Francji - wysoka komoda z szufladami na bieliznę i drobiazgi; z fr. ehiffonnier 'gałganiarz; komódka'.
Szyfonierka komódka, szafka z szufladkami na drobiazgi; przest. woreczek na robótki kobiece i skrawki materii.
-
Ocena brak
SZYBOLET
Szibbolet, hasło rozpoznawcze, zwł. zawierające zgłoskę a. wyraz, których cudzoziemiec (obcy, nieprzyjaciel) nie potrafi wymówić; por. Soczewica (miele, młyn); sekretne hasło tajnego stowarzyszenia; przen. zużyta, skompromitowana doktryna; z hebr. szibbolet 'kłos; strumień; powódź'; wymowa tego wyrazu...
-
Ocena brak
SZYICI
Mniejszy z dwóch odłamów islamu, odrzucający Sunnę (zob.), uznający, że kalifem mógł być tylko potomek zięcia Mahometa, Alego, i jego córki, Fatimy, uważających więc tylko Alego (niektóre kierunki - 4 pierwszych kalifów) za prawowitego następcę proroka, ustalony jako religia narodowa Persji ód roku...
-
Ocena brak
SZYCH
Nić z metalu naśladującego złoto a. srebro, do obszywania galonów, haftów, taśm, do wyrobu koronek itd.;przen. blichtr, fałszywy blask, pozorna świetność; z węg. sikk 'wytworność; dystynkcja; smak' od fr. chic 'szyk(owny).
I w kunszcie nieraz rzemieślnik wykroczy,
Kiedy się w złoto szych podły...
-
Ocena brak
SZYJA
Dać, położyć szyję (pod miecz, szablę); nałożyć, przypłacić szyją zostać straconym, ściętym, zabitym.
Dawać szyję za coś gwarantować, ręczyć. Na łeb na szyję (pędzić) bardzo szybko; (pokonać kogoś) całkowicie, na głowę, na całej linii. O gdybyż lud rzymski... zob. Rzymski. Orać w...
-
Ocena brak
SZYDŁOWIEC
Miasto na Równinie Radomskiej, w woj. radomskim, znane z kamieniołomów jasnego piaskowca Szydłowiec kiego; od pocz. XIII w. siedziba Odrowążów, którzy później przybrali nazwisko Szydłowieckich; prawa miejskie od 1427; w latach 1548-1828 własność Radziwiłłów; poważnie zniszczony w 2. wojnie świat...
-
Ocena brak
SZYDŁÓW
Wieś we wsch. części Niecki Nidziańskiej, w woj. kieleckim. Wzmiankowany w 1191, prawa miejskie w latach 1329-1869, rozkwit w XVI w., w 1528 wodociągi, upadek po pożarze w 1630, zniszczony w 1944, po wojnie odbudowany. Zachowany zespół zabytków wzniesionych gł. za Kazimierza Wielkiego, w śrdw. układzie...
-
Ocena brak
SZWEDZKI
Strój szwedzki, buty szwedzkie wg XVII-wiecznej mody szwedzkiej, wprowadzonej do Polski przez dwór Wazów, jako tzw. strój cudzoziemski: kapelusz z podniesioną z boku szeroką kresą i piórem, wstęga przez pierś a. talię, wykładany szeroko kołnierz; obcisły u góry, rozkloszowany u dołu kaftan, b. sute...
-
Ocena brak
SZWADRON
W Europie od XVII w. do 1945 pododdział kawalerii, od pocz. XIX w. złożony z 2 kompanii, odpowiednik kompanii w piechocie; z nm. Schwadron od wł. sąuadrone 'wielki czworokąt (wojska)'.
-
Ocena brak
SZWANK
Dawn. raz, cięcie; przest. uszczerbek, szkoda, strata, uszkodzenie, ujma; z nm. Schwankung 'niepewność; chwianie się; zmienność*.