MASTABA

W archeologii nazwa grobów egip. (okresu Starego Państwa) w kształcie ściętego ostrosłupa o podstawie prostokątnej (przekrój pionowy w kształcie trapezu), z częścią podziemną, w której chowano zwłoki; z arab. mastabah 'ława kamienna'.

MASZKARON

Maskaron, motyw dekoracyjny w kształcie stylizowanej głowy ludzkiej a. na pół zwierzęcej, o groteskowych rysach i zazw. zawiłych splotach włosów; z wł., zob. Maszkara.

MASZOPERIA

Śrdw. spółka handlowa okrętowa, rybacka a. kombinowana (u rybaków kaszubskich do niedawna); z hol. maatschappij 'towarzystwo'.

MASZTALERZ

Hist. starszy stajenny, sprawujący pieczę nad masztalnią (komorą a. wozownią, gdzie znajdowały się zaprzęgi, siodła, czapraki itd.), końmi i służbą stajenną; dziś wykwalifikowany pracownik stadniny; od czes. ma(r)sztal z nm.

Marstąll dawn. 'masztarnia, masztalnia, stajnia'.

MASANIELLO

(wym. maza...), Właśc. Tommaso Aniello, 1620-47, neapolitański sprzedawca ryb, przywódca powstania ludowego w Neapolu, które trwało tylko kilka dni, w lipcu 1647, a wywołane żostało wysokimi podatkami, nakładanymi na ludność przez wicekróla hiszp., bezpośrednio zaś - nowym podatkiem na żywność.

Po...

MARYMONT

Od fr. Mariemont 'wzgórze Marii', na cześć Marii Kazimiery Sobieskiej, której na płn. od Warszawy, blisko Bielan, Tylman z Gameren zbudował pałacyk letni, później wiele razy przebudowywany. Słynne młyny, stojące w XVIII w. przy drodze do Marymontu, dostarczały znanej w Polsce mąki marymonckiej.

Dziś...

MARSZAŁEK (2)

W śrdw. Francji wysoki oficer wojskowy podporządkowany pierw, tylko naczelnemu dowódcy wojsk król., konetablowi. Z czasem liczba ich wzrosła, bywali też marszałkowie w prowincjach u książąt feudalnych; w 1788 było we Francji 20 marszałków. Godność zniesiona przez Rewolucję Fr. w 1793, przywrócona przez...

MARYNA

Polski lud. strunowo-smyczkowy instrument muz. wielkości kontrabasu, o korpusie rezonansowym w kształcie trapezu, prostych bokach, 3 strunach i kontrabasowej szyjce, która przechodzi przez pudło instrumentu i tworzy równocześnie jego nóżkę; na główce umocowane są brzęczące przy poruszaniu maryną...

MARTA

Imię żeńskie z aram. Martha dosł. 'pani; władczyni'. Marta i Maria wg Biblii, Ew. wg Łuk., 10, 38-42; Jan, 11, 1; 12, 2-3, siostry Łazarza (którego Jezus wskrzesił) w Betanii. Gdy siostry przyjmowały Jezusa w swoim domu, Maria wsłuchiwała się w jego słowa, usiadłszy u jego stóp, Marta zaś krzątała...