-
Ocena brak
SZASERZY
Strzelcy piesi, później lukźe konni w wojsku Księstwa Warszawskiego; z li. chawcur 'myśliwy; goniec; strzelec' od chasser 'polować; ścigać'.
Oficer szaserów na koniu obraz (IHI2) Th, Góricaulta, Paryż, Luwr.
-
Ocena brak
SZCZEPKIN Michaił
1788-1863, Wielki aktor rosyjski, za młodu aktor wędrowny, w 1821 uwolniony z poddaństwa, w rok później występował już w Moskwie. Jako członek zespołu dramatycznego teatrów cesarskich stał się współtwórcą rosyjskiego realistycznego stylu gry scenicznej.
Dom Szczepkina tak pop. nazywano moskiewski...
-
Ocena brak
SZATA
Przest. podniośle: strój (zob.), ubiór (zob.), odzież, ubranie. Nowe szaty cesarza zob. Cesarz. Rozdzierać szaty nad czymś boleć, rozpaczać, desperować, lamentować.
W sensie doiłownym była to oznaka rozpaczy, wyłącznie u mężczyzn, na Bliskim Wschodzie w staroż. i śrdw.; w przykłady takich reakcji...
-
Ocena brak
SZATAN
Hebr. satan 'nieprzyjaciel', diabeł (zob.), anioł upadły, zły duch, czart, władca, który rządzi w powietrzu-(Biblia, List do Efezjan, 2,2), kusiciel, książę ciemności, w wierzeniach judeo-chrześc. główny duch zła we wszechświecie.
Przeniknął do żyd. myśli religijnej w czasie niewoli babilońskiej...
-
Ocena brak
SZARLATAN
Dawn. uliczny sprzedawca fałszywych leków, magik, kuglarz; mistyfikator, oszust, szalbierz, znachor udający lekarza; z fr. charlatan 'wydrwigrosz'; od wł. ciarlatano.
-
Ocena brak
SZARPIE
Skubanka, używany dawniej materiał opatrunkowy, stare płótno rozskubane na nitki, zastąpione później przez gazę i watę; z fr. charpie (bez związku z szarpaniem).
Za wolność Europy spieszycie ku zgubie,
Europa zasłoniona szarpije wam skubie.
K. Brodziński, Wdzięczność dla...
-
Ocena brak
SZARWARK
W dawnej Polsce roboty pańszczyźniane przy drogach, groblach i mostach (jeden dzień w miesiącu), później opłaty na ich utrzymanie; przymusowe świadczenia chłopskie w robociźnie przy naprawie dróg bitych, mostów itp., zniesione w 1958; z nm. Scharwerk dawn. 'pańszczyzna'.
-
Ocena brak
SZARAWARY
Na Wschodzie i w Polsce XVI -XVIII w. hajdawery, pantalony, szerokie, długie, bufiaste spodnie o nogawkach ściągniętych u dołu; ukr. z węg. salavdri od pers. szalwar 'spodnie'.
-
Ocena brak
SZARFFENBERGOWIE
Szarffenbergerowie, Scharffenbergowie, ród drukarzy pochodzenia śląskiego, dzielący się na 2 linie:
a) krakowską - m.in. Marek, zm. 1545, jego synowie Mikołaj , 1519-1606, i Stanisław, zm. 1584, wydawcy Biblii Leopolity (sam Mikołaj wydał Odprawę posłów greckich Jana Kochanowskiego); Maciej , zm. 1547...
-
Ocena brak
SZARIF
Szerif, honorowy tytuł potomków Hasana, ok. 624-69, wnuka Mahometa. Mają oni prawo do noszenia zielonych turbanów; z arab. sharlf 'szlachetny'.