ŁOM

Dawn. łomot, trzask, hałas; dawn. wyłom, luka; dawn. (zwł. w l.mn.) gruzy, rumowiska, ruiny; suche odłamki gałęzi, drzew, chrust, suche łodygi; złom, pokruszone a. odłupane kawałki; bryła, blok, cios skalny, odłam skały; (zwł. w l.mn.) kamieniołom; pręt żelazny do podważania, wyłamywania...

ŁAZIENKI

Park Łazienkowski, park i zespół pałacowy w Warszawie na terenach Ujazdowa, w miejscu, gdzie w śrdw. był zwierzyniec przy zamku książąt mazowieckich. W 1764 Stanisław August kupił od St. H. Lubomirskiego zamek wraz ze zwierzyńcem, w którym znajdowały się: Ermitaż (dziś po drugiej stronie ul...

ŁAZIK Z TORMESU

Bohater tytułowy pierwszej hiszpańskiej powieści łotrzykowskiej (niepewnego autorstwa, wyd. Burgos 1553) La vida de Lazarillo de Tormes y de sus fortunas y adversidades hiszp., 'Przygody Łazika z Tormesu, jego dole i niedole', arcydzieła, które wywarło wielki wpływ na lit. hiszp. i znalazło wielu...

ŁAWRA

W kościele wsch. (od V w.) pustelnie anachoretów żyjących oddzielnie, skupione przy kościele a. kaplicy; wielki męski klasztor prawosławny podlegający bezpośrednio synodowi; ros. i ukr., z gr. laura 'uliczka; boczny korytarz'.

Ławra Peczerska klasztor w Kijowie zbud. w poł. XI w. przez księcia...

ŁAZARIEW Michaił

1788-1851, Podróżnik i admirał rosyjski; brał udział w 3 wyprawach morskich dokoła świata; w 1819-21 wraz z F. F. Bellingshausenem (zob.) opłynął kontynent antarktyczny. W 1827 stał na czele eskadry w bitwie pod Navarino (zob.).

ŁAZARZ

Z hebr. el 'azar Bóg pomógł'. Łazarz z Betanii wg Biblii, Ew. wg Jana, 11,1, brat Marii i Marty, przyjaciel Jezusa, wskrzeszony przez niego w 4 dni po śmierci, patron trędowatych, pod którego wezwaniem wzniesiono wiele szpitali. Od jego imienia pochodzi wyraz lazaret, przest. 'szpital wojskowy, polowy', przez...

ŁAGÓW LUBUSKI

Miasteczko na Pojezierzu Lubuskim, między jeziorami Ciecz (Trześniowskim) i Łagowskim, w woj. zielonogórskim, wzmiankowane w 1258; w 1347-1810 siedziba komturów rycerskiego zakonu joannitów; prawa miejskie w 1808-1923.

Zamek joannitów zbud. w poł. XIV w., przebud. w XVIII-XIX w.; na parterze sala z gotyckim...

ŁASZCZ Samuel

ok. 1590-1649, Strażnik koronny, znany zabijaka, warchoł i narwaniec, na którym ciążyło 37 infamii i 236 banicji (neutralizowanych wszakże potężną protekcją hetmana Stanisława Koniecpolskiego), mąjący przy tym ładną kartę wojenną w walkach ze Szwedami i Turkami, zaprowadził wśród szlachty modę...

ŁAN

Włóka, dawna podstawowa jednostka powierzchni rolnej na wsi polskiej, mierzona czasem pracy, ilością wysiewu a. określana jako obszar wystarczający dla osadnika, zarazem podstawowa jednostka, od której ustalano wysokość świadczeń feudalnych (dlatego chłopi starali się zwiększać, a dwory zmniejszać...