Źródła poznania prawa (fontes iuris cognescendi) – bezpośrednie i pośrednie:

• źródła jurydyczne (teksty: Instytucje Gaiusa, kodyfikacja edyktu pretorskiego, kodyfikacje justyniańskie i inne)

• źródła literackie (Cicero, Liwiusz, Tacyt, Swetoniusz, Kwintylian, Wergiliusz, Horacy)

• źródła epigraficzne – inskrypcje na materiale trwałym (kamień, metal)

• źródła papirologiczne (papirusy)

• wykopaliska archeologiczne

Źródła tworzenia prawa rzymskiego (fontes iuris oriundi) – organy i wydawane przez nie akty prawne:

• prawo zwyczajowe

• ustawy (leges rogatae) – zgromadzeń ludowych

• uchwały senatu senatus consulta (z czasem uzyskały moc ustawy)

• konstytucje cesarskie za pryncypatu (constitutiones) – dekrety, edykty, reskrypty, mandaty.

• edykty magistratur (pretora, edylów, namiestników prowincji)

• opinie uczonych (responda na zapytania prawne)- jurysprudencja.

• ustawy (leges) cesarskie (dominat) i ich zbiory – kodeksy

• kodyfikacja justyniańska i Novellae leges