Ocena brak
Surykatki
Żyjące w koloniach surykatki są przedstawicielami rodziny łaszowatych. To zabawnie wyglądające zwierzątko żyje w norach, i jest jednym z najbardziej znanych mieszkańców suchych, piaszczystych równin południowej Afryki.
Surykatka, w przeciwieństwie do większości innych przedstawicieli rodziny łaszowatych, ma wyraźny wzór na futerku. Na jasnopłowej łub rudoszarej sierści tylnej części ciała ciągną się w poprzek grzbietu i po bokach tułowia ciemne pasy. Włosy na ogonie ciemnieją od nasady aż do samego końca, tworząc czarną kitkę. Czaszka w części mózgowej jest dosyć szeroka, a pyszczek smukły i wąski. Sierść na głowie jest zwykle jaśniejsza niż na innych partiach ciała, wokół oczu porastają układające się w pierścienie ciemne włosy. Te „okulary" są u surykatek większe niż u większości łaszowatych. Małe, zaokrąglone małżowiny uszne mają także ciemnobrunatne lub czarne zabarwienie.
Wydłużony i smukły tułów surykatki jest okryty miękkim, gęstym futrem. Palce kończyn przednich są zakończone bardzo długimi, mocnymi pazurami. Służą one zwierzęciu do kopania w ziemi, a nie do wspinania się po drzewach. Tak jak wszyscy przedstawiciele łaszowatych, surykatka ma po obu stronach odbytu gruczoły zapachowe. Ich cuchnąca wydzielina, zmieszana z odchodami, stanowi informację dla innych osobników o płci zwierzęcia, kondycji i przynależności do określonej grupy. Samice są często większe od samców i dlatego to one stoją na czele w kolonii.
Surykatki żyją w dużych koloniach, składających się z osobników należących do dwóch lub trzech grup rodzinnych. W kolonii może żyć do 40 surykatek. Chociaż zwierzęta te mogą kopać nory samodzielnie, to wydaje się, że wolą zajmować nory po innych ssakach, na przykład po afrykańskich wiewiórkach ziemnych lub mangustach lisich. Często też w tych norach żyją wspólnie z innymi ssakami. W takich przypadkach, co jest ciekawe, nie dochodzi do konfliktów pomiędzy współlokatorami, gdyż każdy z nich ma osobne wejście do nory. Kiedy ziemia jest twarda, kolonia surykatek szuka schronienia w rozpadlinach lub szczelinach skalnych.
Pokarm i żerowanie
Surykatki prowadzą dzienny tryb życia. Gdy skończą poszukiwanie pokarmu, wylegują się długo w pobliżu nory. Ponad 80 procent diety tych niewielkich drapieżników stanowią dorosłe owady. Poza nimi surykatki żywią się skorpionami, pająkami, larwami i poczwarkami. Zjadają też ptaki i jaja, żaby, małe gady, a także niewielkie ssaki. W skład ich diety wchodzą też, w niewielkich ilościach rośliny. Surykatki żerują w stadzie i zazwyczaj nie oddalają się zbytnio od nory.
Jednak, gdy w najbliższym otoczeniu jest zbyt mało pokarmu, oddalają się nawet 1-2 kilometry od swojej siedziby. Poszukując pokarmu, małe ssaki przewracają kamienie, wchodzą w szczeliny i pracowicie grzebią w ziemi. W tym czasie bez przerwy utrzymują ze sobą kontakt, wydając ćwierkające, miękkie dźwięki.
Stado żerujących surykatek bardzo dokładnie przeszukuje wybrany obszar i po zakończeniu polowania powraca do nory. Sury kątki często żerują dokładnie na tym samym obszarze, co mangusty lisie, które mogą w takich sytuacjach konkurować z nimi o pokarm. Jednakże surykatki są mniej wybredne od mangust i dlatego te dwa gatunki mogą żyć obok siebie.
Ochrona i rozmnażanie się
Kiedy grupa surykatek żeruje, zwykle jeden lub więcej osobników stoi na straży. Wartownik ustawia się na wzniesieniu lub na leżącej kłodzie, wysoko unosi głowę, wyprostowany tułów opiera na ogonie, spuszcza na brzuch przednie łapki i w takiej pozycji bacznie obserwuje okolicę, rozglądając się czujnie na boki. Widząc zbliżającego się wroga, wydaje głośny pisk, którym ostrzega żerujących pobratymców i całe stado szybko zaczyna uciekać do nory. Ogon biegnącej surykatki jest wyprostowany i uniesiony do góry.
Surykatki, kiedy nie żerują, wygrzewają się na słońcu i leżąc na boku drzemią lub czyszczą swe futerka. Młodsi członkowie stada bawią się i wdają się w pozorowane walki między sobą. Jeżeli zagraża im niebezpieczeństwo i nie są w stanie schronić się przed nim w norze, surykatki potrafią zaciekle bronić się: szczekają, gryzą i próbują wspólnie przegonić napastnika.
Do kopulacji dochodzi zwykle we wrześniu i październiku. Samice wydają na świat tylko jeden miot w roku. Ciąża trwa około 77 dni, toteż młode rodzą się w okresie od listopada do grudnia. W jednym miocie może być do pięciu młodych. Samice rodzą w norach. Pokryte rzadką sierścią noworodki ważą około 25 gramów i przez jakiś czas od narodzin pozostają ślepe. Zaczynają widzieć po ukończeniu dwóch tygodni życia.
Młode surykatki zaczynają wychodzić z nory po ukończeniu miesiąca życia, są karmione mlekiem jeszcze przez następne cztery - pięć tygodni. Samica karmi je w pozycji siedzącej. Młode mogą być także karmione mlekiem przez inne samice z danej kolonii. Kiedy matki wraz z innymi członkami stada udają się na żerowanie, opiekę nad ich całym potomstwem sprawują najmłodsze spośród osobników dorosłych. Gdy małe surykatki przekraczają miesiąc życia, członkowie całego stada zaczynają przynosić im pokarm stały. Surykatki osiągają dojrzałość płciową po ukończeniu pierwszego roku życia.
Zwierzęta te dają się łatwo oswoić i bardzo przywiązują się do opiekuna. Trzymane w domach tępią szczury i myszy. Jednakże nie są one odporne na wściekliznę i z tego względu należy stosować szczepienia ochronne.
■ Ulubionym pokarmem surykatek są chrząszcze oraz larwy i poczwarki motyli.
■ Surykatki często odzywają się i wydają co najmniej 10 różnych rodzajów głosów.
■ Mangusty stały sic znane dzięki Rudyardowi Kiplingowi. W jego opowieści mangusta Riki-tiki-tavi pokonała w pojedynku złą kobrę.
■ Największym gatunkiem mangusty jest mangusta egipska, czyli ichneumon (Herpestes ichneumon). Całkowita długość jej ciała (od głowy do końca ogona) może przekraczać jeden metr.
Surykatka [Suricata suricatta) należy do rzędu drapieżników, rodziny Viveridae i podrodziny Hyrpestinae. W podrodzinie tej jest 27 gatunków w 13 rodzajach. Długość tułowia z głową: 25-35 cm
Długość ogona: 15-24 cm
Masa: samce 625-800 g; samice do 1 kg
Długość życia: do10 lat
Zasięg występowania: Suche tereny pokryte niskimi trawami w południowo-zachodniej Angoli, Namibii, Botswanie i RPA