Instytucji gospodarczej jest to układ komórek produkcyjnych, ich wzajemne powiązania i koordynacje, a także zakres i formy specjalizacji tych komórek w procesie produkcyjnym. Może ona przybierać postacie:

• struktury przedmiotowej - w wydziałach produkcyjnych grupuje się różnorodne stanowiska robocze (agregaty, maszyny, urządzenia) w celu wykonania określonego produktu;

• struktury technologicznej - w wydziałach produkcyjnych grupuje się jednorodne stanowiska robocze realizujące te same pod względem charakteru operacje;

• struktury mieszanej.

Pojęcie struktury produkcyjnej można odnosić do całej instytucji gospodarczej, a także do jej poszczególnych jednostek organizacyjnych (zakładu, wydziału, oddziału, gniazda lub linii).

Można wyróżnić następujące cechy, które łącznie charakteryzują poszczególne struktury organizacyjne:

• Rozmiary struktury, jej wielkość wynikająca z wielkości organizacji;

• Stopień specjalizacji wyrażający się głębokością podziału pracy i wynikającym z tego zróżnicowaniem zadań oraz stopniem wykorzystania wiedzy i umiejętności fachowych pracowników;

• Kryteria grupowania elementów organizacji - łączenia stanowisk w komórki organizacyjne, a tych w grupy komórek;

• Stopień spiętrzenia struktury, czyli liczba szczebli hierarchicznych i rozpiętość kierowania;

• Stopień cywilizacji określający rozmieszczenie uprawnień do decydowania i

• odpowiedzialności, czyli podział władzy pomiędzy szczeble hierarchiczne;

• Stopień sformalizowania, czyli zakres i stopień szczegółowości regulacji objętych struktur formalną i ograniczających swobodę działania uczestników.

Wszędzie gdzie jest mowa o stopniu nasilenia danej cechy między skrajnymi jej stanami może występować wiele stanów pośrednich. Liczba kombinacji tych elementów struktury jest praktycznie nieograniczona, a każda konkretna struktura ma charakter unikatowy.

Wszelkie próby formułowania typów struktur są uproszczeniem, uwzględniają, bowiem bardzo ograniczoną liczbę kombinacji. W odniesieniu do konkretnych struktur można mówić o tym, że są one jedynie zbliżone do jakiegoś typu, a nie, że są pełnym odbiciem jakiegoś wzorca charakteryzującego dany typ struktury.

W literaturze z zakresu organizacji i zarządzania bardzo popularne jest inne zestawienie cech strukturalnych organizacji autorstwa tzw. „szkoły astońskiej". Nazwa pochodzi od Uniwersytetu Aston w Birmingham w Wielkiej Brytanii. Jednak zamiast pojęcia„cecha", użyli pojęcia „wymiar", co pozwala mówić o wielowymiarowości struktury, zapobiegając jednostronnemu podejściu i przepisywaniu całej struktury cech przysługujących tylko niektórym ich aspektom.

W typologii szkoły astońskiej wyróżnione są następujące wymiary:

• Wymiar konfiguracji, który charakteryzuje kształt struktury: rozczłonkowanie i pogrupowanie elementów, liczbę szczebli hierarchicznych oraz propozycje części składowych;

• Wymiar specjalizacji, określający podział pracy i zadań między stanowiska pracy i zajmujących je ludzi;

• Wymiary centralizacji, określający rozmieszczenie uprawnień decyzyjnych;

• Wymiar standaryzacji, określający stopień typowości i zrutynizowania czynności w organizacji oraz ujednolicenie zasad postępowania;

• Wymiar formalizacji, określający zakres norm postępowania i zasad komunikowania się obowiązujących w organizacji.