Ocena brak
Struktura produkcyjna
Instytucji gospodarczej jest to układ komórek produkcyjnych, ich wzajemne powiązania i koordynacje, a także zakres i formy specjalizacji tych komórek w procesie produkcyjnym. Może ona przybierać postacie:
-
struktury przedmiotowej - w wydziałach produkcyjnych grupuje się różnorodne stanowiska robocze (agregaty, maszyny, urządzenia) w celu wykonania określonego produktu;
-
struktury technologicznej - w wydziałach produkcyjnych grupuje się jednorodne stanowiska robocze realizujące te same pod względem charakteru operacje;
-
struktury mieszanej.
Pojęcie struktury produkcyjnej można odnosić do całej instytucji gospodarczej, a także do jej poszczególnych jednostek organizacyjnych (zakładu, wydziału, oddziału, gniazda lub linii).
Można wyróżnić następujące cechy, które łącznie charakteryzują poszczególne struktury organizacyjne:
-
Rozmiary struktury, jej wielkość wynikająca z wielkości organizacji;
-
Stopień specjalizacji wyrażający się głębokością podziału pracy i wynikającym z tego zróżnicowaniem zadań oraz stopniem wykorzystania wiedzy i umiejętności fachowych pracowników;
-
Kryteria grupowania elementów organizacji - łączenia stanowisk w komórki organizacyjne, a tych w grupy komórek;
-
Stopień spiętrzenia struktury, czyli liczba szczebli hierarchicznych i rozpiętość kierowania;
-
Stopień cywilizacji określający rozmieszczenie uprawnień do decydowania i
-
odpowiedzialności, czyli podział władzy pomiędzy szczeble hierarchiczne;
-
Stopień sformalizowania, czyli zakres i stopień szczegółowości regulacji objętych struktur formalną i ograniczających swobodę działania uczestników.
Wszędzie gdzie jest mowa o stopniu nasilenia danej cechy między skrajnymi jej stanami może występować wiele stanów pośrednich. Liczba kombinacji tych elementów struktury jest praktycznie nieograniczona, a każda konkretna struktura ma charakter unikatowy.
Wszelkie próby formułowania typów struktur są uproszczeniem, uwzględniają, bowiem bardzo ograniczoną liczbę kombinacji. W odniesieniu do konkretnych struktur można mówić o tym, że są one jedynie zbliżone do jakiegoś typu, a nie, że są pełnym odbiciem jakiegoś wzorca charakteryzującego dany typ struktury.
W literaturze z zakresu organizacji i zarządzania bardzo popularne jest inne zestawienie cech strukturalnych organizacji autorstwa tzw. „szkoły astońskiej". Nazwa pochodzi od Uniwersytetu Aston w Birmingham w Wielkiej Brytanii. Jednak zamiast pojęcia„cecha", użyli pojęcia „wymiar", co pozwala mówić o wielowymiarowości struktury, zapobiegając jednostronnemu podejściu i przepisywaniu całej struktury cech przysługujących tylko niektórym ich aspektom.
W typologii szkoły astońskiej wyróżnione są następujące wymiary:
-
Wymiar konfiguracji, który charakteryzuje kształt struktury: rozczłonkowanie i pogrupowanie elementów, liczbę szczebli hierarchicznych oraz propozycje części składowych;
-
Wymiar specjalizacji, określający podział pracy i zadań między stanowiska pracy i zajmujących je ludzi;
-
Wymiary centralizacji, określający rozmieszczenie uprawnień decyzyjnych;
-
Wymiar standaryzacji, określający stopień typowości i zrutynizowania czynności w organizacji oraz ujednolicenie zasad postępowania;
-
Wymiar formalizacji, określający zakres norm postępowania i zasad komunikowania się obowiązujących w organizacji.