(wym. pulczinęlla) Komiczny sługa, błazen, pajac, zadzierzysty rzezimieszek a. bojaźliwy dureń, lub prostak i chytrus, z neapolitańskiej commedia deH'arte i teatru lalkowego.

Odznacza się zazw. wysokim głosem, garbem i ogólnie ptasim wyglądem; imię jego miało liczne odmiany (Pulcinella to wariant toskański neapolitańskiego Polecenella i pochodzi prawdop. od wł. pulcino 'kurczę, pisklę'). Popularność jego przekroczyła granice Włoch w późnym XVI a. wczesnym XVII w.

Pojawia się we Francji jako Poliszynel, w Anglii Punch, w Niemczech Hanswurst, w Austrii Kasperl(e), w Czechach Kasparek, na Węgrzech Vitez Laszló, 'w Rosji Pietruszka, w Hiszpanii Cristoval Pulichinella.

Pulcinella balet w 1 akcie (Paryż 1920, wyst. pol. Warszawa 1928), libretto wg neapolitańskiego zbioru komedii z 1700, muzyka Igora Strawińskiego na motywach sonat triowych i arii G. B. Pergolesiego,choreografia: Leonid Miasin, scenografia: Pablo Picasso.