Urzędy gminy składają się z kadry pracowników zawodowych. Ich status prawny reguluje ustawa z 22.03.1990 r. o pracownikach samorządowych wraz z przepisami wykonawczymi, stosownie do postanowień art.33 ust.6 Sam Gmin U. Ustawa była wielokrotnie nowelizowana. Najważniejsze zmiany to: -formy ustrojowe w 1998 r. -sama ustawa dnia 21.01.2000 r.

Ustawa z 1990 r. określiła kategorię pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach samorządu terytorialnego. Ustawa o pracownikach samorządowych dotyczy pracowników zatrudnionych w urzędzie marszałkowskim i wojewódzkich jednostkach samorządowych, w starostwach powiatowych i powiatowych jednostkach organizacyjnych.

Pracownicy samorządowi są zatrudnieni w jednostkach organizacyjnych samorządu terytorialnego:

• w urzędzie gminy i jednostkach organizacyjnych gminy np. w jednostkach związków komunalnych

• w powiecie i powiatowych jednostkach organizacyjnych -w urzędzie marszałkowskim i wojewódzkich samorządowych jednostkach organizacyjnych

Kategorie pracowników samorządowych ze względu na stan zatrudnienia: -pracownicy zatrudnieni na podstawie wyboru (członkowie zarządu, przewodniczący, wiceprzewodniczący zarządu-gminy, powiatu i województwa, a także członkowie związków komunalnych);jednym słowem wszyscy pracownicy samorządowi, którzy są zatrudnieni na podstawie wyboru, którzy są wybierani przez organ stanowiący

• zatrudnieni na podstawie mianowania wszyscy pracownicy zatrudnieni w/w organach jest zatrudniona na zasadzie mianowania

• zatrudnieni na podstawie powołania powoływani są sekretarze gminy, powiatu oraz wszyscy trzej skarbnicy (gminy, powiatu, województwa samorządowego)

• na podstawie umowy o pracę.

Od pracowników samorządowych wymagany jest odpowiedni staż, kwalifikacje, zdrowie, posiadanie obywatelstwa polskiego, ukończone 18 lat i zdolność do czynności prawnej.

Można pracowników samorządowych podzielić też na dwie kategorie:

• zatrudnieni w urzędach (gminy, starostwa, urzędzie marszałkowskim)

• zatrudnieni w samorządowych jednostkach organizacyjnych

Kwestie podziału na te dwie kategorie określa Rada Ministrów w rozporządzeniu z 26.07.2000 r. gdzie jest wymieniony w/w podział na te dwie grupy. Związane to było z wymaganiami kwalifikacyjnymi i zasadami wynagrodzenia, które różnią się jeżeli chodzi o zatrudnienie w urzędach czy w jednostkach organizacyjnych.

Pierwsze zarządzenie odnoszące się do pracowników samorządowych, zatrudnionych w urzędach gmin, starostwie powiatowym czy w Urzędzie marszałkowskim określa wynagrodzenia członków zarządu, którzy są zatrudnieni. Pracownicy samorządowi oraz członkowie zarządu mogą także otrzymywać nagrody roczne, uznaniowe, których łączna wysokość nie może przekroczyć trzykrotności ich wynagrodzenia z poprzedniego roku.

Są dwa odrębne rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów, które regulują wynagrodzenia:

• pracowników zatrudnionych w urzędach (gminy, powiatu, urzędu marszałkowskiego

• pracowników zatrudnionych w samorządowych jednostkach organizacyjnych