Ocena brak
Pogoda a klimat
Pogoda to ogół fizycznych zjawisk, którym podlega troposfera nad danym obszarem w określonym czasie. Składnikami pogody są: temperatura powietrza, ciśnienie atmosferyczne, wiatr (kierunek i siła), wilgotność powietrza, zachmurzenie nieba, opady, nasłonecznienie. Pogoda zmienia się w czasie, dlatego o określonym typie pogody możemy mówić wtedy, gdy przez kilka bądź kilkanaście godzin lub dni poszczególne składniki pogody utrzymują się w niezmienionej formie. Przyczyną zmian pogody jest m. in. Przemieszczanie się mas powietrza, frontów atmosferycznych i układów ciśnienia. Dominujące na danym obszarze typy pogody decydując jego klimacie.
Klimat to wieloletni, charakterystyczny dla danego obszaru przebieg stanów pogody i poszczególnych jej składników, ustalony na podstawie pomiarów i obserwacji meteorologicznych. Minimalny okres obserwacji konieczny do określenia typu klimatu wynosi 10 lat. Klimat i pogoda kształtowane są przez te same uwarunkowania i majątakie same składniki. Czynniki kształtujące klimat można podzielić na dwie grupy:
1. Czynniki ogólne (globalne), do których należą:
• zróżnicowanie oświetlenia Ziemi,
• proces obiegu ciepła na Ziemi,
• ogólna cyrkulacja powietrza w troposferze,
• proces obiegu wilgoci.
2. Czynniki geograficzne, do których zaliczamy:
• szerokość geograficzną - od której zależy intensywność i czas naświetlania promieniami słonecznymi, co wpływa na strefowe zróżnicowanie temperatury i ciśnienia.
• rozkład lądów i mórz - zakłócający strefowy rozkład temperatur, ciśnień i opadów ze względu na różnice w szybkości nagrzewania się i oddawania ciepła przez wodę i ląd. Jest przyczyną wydzielenia klimatu morskiego o dużych opadach równomiernie rozłożonych w ciągu całego roku, chłodnym lecie, łagodnej zimie, małej rocznej amplitudzie temperatur powietrza (poniżej 18°C) i klimatu kontynentalnego o małej ilości opadów (przeważających latem), mroźnych zimach, upalnych latach, rocznej amplitudzie temperatur przekraczającej 23°C.
• odległość od morza - wraz z odległością od morza maleje ilość opadów, natomiast temperatura latem rośnie, zimą- obniża się.
• wysokość nad poziom morza - wraz z wysokością spada ciśnienie i temperatura powietrza, rośnie natomiast wilgotność względna i suma opadów (do pewnej wysokości). Bezwzględna wysokość terenu decyduje o piętrowości klimatycznej - klimat górski, który może występować w każdej szerokości geograficznej.
• rozkład form ukształtowania powierzchni - decyduje o możliwości przemieszczania się mas powietrza, np. obszary górskie są barierami klimatycznymi. W skali lokalnej ukształtowanie decyduje o miejscowym krążeniu powietrza, np. wiatry górskie.
• szata roślinna - zwarte kompleksy leśne zmniejszają dobowe i roczne amplitudy temperatur oraz zwiększaj ą wilgotność powietrza (transpi-racja roślin).
• prądy morskie - zimne prądy ochładzają i osuszają klimat, ciepłe -podnoszą temperaturę i zwiększaj ą ilość opadów.
• działalność człowieka - najlepiej widoczna na obszarach zurbanizowanych, gdzie średnie roczne temperatury powietrza są wyższe niż na terenach przyległych o l - 2°C. Podobnie większa ilość jąder kondensacji (zapylenie) przyczynia się do zwiększenia ilości opadów.