Łaciaty, potężny pień, popielatoszara, łuszcząca się kora, wyglądające jak pompony kuliste owocostany i trójkątne, klapowane liście to cechy decydujące o atrak­cyjnym wyglądzie platanów.
Platan to odporne, szybko rosnące drzewo, które możemy spotkać w wielu miastach całego świata. W rejonach o gorącym klima­cie rozłożyste, pokryte gęstym listowiem konary platanów rzucają cień nawet w najbardziej skwar­ne godziny, dając schronienie zmęczonym upałem ludziom.
Platan (Platanus) jest jedynym rodzajem w ro­dzinie platanowatych Platanaceae. Należy do nie­go około dziesięciu osobnych gatunków, rosnących w stanie dzikim w Ameryce Północnej i na terenach od południowo-wschodniej Europy aż po Indie. Platan wschodni (Platanus orientalis) jest rodzi­mym gatunkiem na Bałkanach i w zachodniej Azji, natomiast ojczyzną plątana zachodniego (Platanus occidentalis) są wschodnie obszary Ameryki Pół­nocnej. Gatunek ten został odkryty około 1640 roku w Wirginii, jednakże w Europie jest sadzony rzad­ko (tylko niektóre platany rosnące w Wielkiej Brytanii mają ponad 300 lat). Tutaj w parkach i miejskich skwerach możemy najczęściej spotkać sprowadzonego na początku XVI stulecia plątana wschodniego, a także mieszańca plątana zachod­niego i plątana wschodniego - plątana klonolistnego (Platanus acerifolia). Chociaż drzewo to wykazuje cechy obu wspomnianych gatunków, na temat jego pochodzenia do dzisiaj pomiędzy bota­nikami toczą się spory. Niektórzy badacze uważa­ją bowiem, że jest on jedynie odmianą lub formą platana wschodniego.

Drzewo o grubej korze
Najbardziej charakterystyczną cechą platanów jest ich odporność na zanieczyszczenie powietrza. Jej przyczyn należy upatrywać w okresowym, stałym zrzucaniu zewnętrznej, popielatoszaro zabarwio­nej warstwy kory, która odpada dużymi płatami odsłaniając żółtozielone plamy. Stałe odpadanie kory zapobiega zaczopowaniu mikroskopijnych otworków - porów oddechowych. Wiele innych gatunków drzew rosnących obecnie w miejskich parkach nie jest w stanie poradzić sobie tak sku­tecznie z zanieczyszczonym powietrzem i dlatego szybko obumierają.
Zrzucanie martwych płatów kory odbywa się u plątana w nieregularnych odstępach czasu i jest związane z aktywnością tkanki twórczej, zwanej kambium. Komórki tej tkanki znajdują się pod korą i tworzą w obrębie pnia ciągły pierścień. Odgrywają one niezmiernie ważną rolę, gdyż wytwarzają drewno i łyko, za pomocą których są rozprowa­dzane po całym drzewie rozpuszczone w wodzie sole mineralne i cukrowce.

Nabieranie mocy
Gdy komórki kambium dzielą się i wytwarzają nowe komórki, zwiększa się szerokość pnia drze­wa. Wtedy powstają przyrosty roczne drewna skła­dające się z tzw. części bielowej, tworzącej się na wiosnę, i części twardzielowej wytworzonej w le­cie. W trakcie trwania tego procesu, gdy komórki powstałe z kambium powiększają się i dojrzewają, w ich ścianach komórkowych odkłada się lignina, czyli drzewnik. Jest to substancja powodująca drewnienie ścian komórkowych. Wypełnia ona przestrzenie pomiędzy włóknami celulozy i w ten sposób wzmacnia konstrukcję ściany komórkowej, usztywniając ją i zwiększając jej odporność na urazy. Dzięki temu i platan może osiągać dużą wysokość. Platany są pokaźnymi drzewami, które rosną nawet do 40 metrów, toteż transport wody, cukrowców i soli mineralnych musi być bardzo wydajny. Woda z gleby wraz z solami mineralnymi jest więc transportowana systemem wyspecjalizo­wanych komórek, czyli tak zwanym ksylemem, a woda z cukrowcami poprzez komórki łyka, zwa­nego też floemem.
Kuliste kwiatostany plątana zwisające jak pom­pony są często niezauważane wśród wielkiej masy pokrywających drzewo liści. Pojawiają się na krót­ko wczesną wiosną i zwisają pojedynczo lub para­mi na długich szypułkach. U plątana wschodnie­go, który kwitnie w okresie od kwietnia do czerwca, kwiatostany są zebrane w liczniejsze pęczki.
Platany są roślinami jednopiennymi o kwiatach jednopłciowych. Oznacza to, że jedno drzewo wy­twarza osobne kwiaty męskie i żeńskie. Kwiato­stany męskie plątana klonolistnego mają barwę żółtozieloną, natomiast kwiatostany żeńskie są purpurowoczerwone.
Główki powstałych z kwiatostanów owocostanów mają średnicę około 2,5 cm i utrzymują się na drzewie aż do następnej wiosny. Wtedy to owocostany pękają i uwalniają liczne, pokryte białymi włoskami nasiona. Chociaż platany są wiatropylne i wiatrosiewne, ich występowanie jest ograniczone, bowiem rozwój ich nasion jest często utrudniony przez inne drzewa, takie jak klony i jesiony.

Platany nie wymagają szczególnych warunków gle­bowych, o czym można się łatwo przekonać, natra­fiając na ich małe sadzonki wyrastające ze szcze­lin w miejskich chodnikach. Jednakże aby drzewa te mogły dalej zdrowo rosnąć i osiągnąć imponu­jący wygląd, należy zapewnić im staranną opiekę i uważnie pielęgnować. U platanów rosnących w miastach należy przerzedzać korony, wycinając zbyt gęsto rosnące gałęzie. Zabieg ten obniża masę drzewa, a jednocześnie pozwala zachować jego naturalny, piękny kształt. Pomimo przycinania, pla­tany - a szczególnie platan klonolistny - bardzo szybko rosną. Ich pnie mają nierzadko średnicę kilku metrów. Umiejętnie pielęgnowane drzewa są bardzo mocne, opierają się nawet bardzo silnym wichurom i rzadko chorują. Zdarza się jednak, że ich najmłodsze pędy są atakowane przez grzyby.

Zimowe piękności
Większość odmian platanów zachowuje swój inte­resujący wygląd także w ciągu miesięcy zimowych. Drzewa te wyglądają pięknie nawet, gdy zrzuciły liście, a ich konary zostały silnie przerzedzone. Mocne, szerokie pnie platanów pokryte łuszczącą się, barwną korą dodają uroku parkom i ulicom.

Test porostowy
Porosty stanowią związek dwóch całkowicie róż­nych grup organizmów: sinic oraz grzybów, które żyją ze sobą w ścisłym związku symbiotycznym, dającym im obopólne korzyści. W przeciwieństwie do platanów porosty są niewielkie, rosną powoli i nie są odporne na wszelkie zanieczyszczenia powietrza. Mogą więc występować tylko tam, gdzie powietrze jest czyste.
Z tej przyczyny rzadko widzi się miejskie pla­tany o pniach pokrytych porostami. Porosty po­zwalają uważnym obserwatorom określić poziom szkodliwych substancji w powietrzu. Niewiele rodzajów porostów potrafi przetrwać na obszarach, gdzie występuje duży poziom zanieczyszczenia powietrza takimi substancjami jak na przykład dwutlenek siarki, tlenek węgla, związki azotu, oło­wiu i węglowodory. Obecność, a właściwie brak pewnych porostów w takich miejscach jest naj­lepszą, zauważalną gołym okiem oznaką zanie­czyszczenia atmosfery.