Ocena brak
Okręgi przemysłowe Polski
Okregami przemyslowymi nazywamy w geografii gospodarczej obszary koncentracji przemyslu. Charakterystyka i ocena okregu przemyslowego zalezy od przyjetych kryteriow. Do najwazniejszych kryteriow naleza tu: stopien koncentracji lub rozproszenia bazy surowcowej i energetycznej, transportu i lacznosci oraz wielkosc zasobow sily roboczej.
Osrodki przemyslowe, czyli miejscowosci skupiajace zaklady przemyslowe pelnia role zaplecza gospodarczo-spolecznego dla okolicznych regionow lub dla wojewodztwa. Powazna role w gospodarce pelnia miasta wojewodzkie, a obok nich takie miasta jak:
Kwidzyn (przemysl papierniczy)
Gdrudzaic i Kutno (przemysl chemiczny i maszynowy)
Glogow (hutnictwo miedzi i przemysl maszynowy)
Swidnica i Dzierzoniow ( maszynowyu i odziezowy)
Ostrow Wielkopolski (maszyny)
Radomsko (maszyny i przemysl drzewny)
Tomaszow Mazowiecki (przemysl odziezowy i chemiczny)
Pulawy (przemysl chemiczny)
Skarzysko-Kamienna ( przemysl odziezowy i maszynowy)
Starachowice (przemysl maszynowy i drzewny)
Ostrowiec Swietokrzyski (hutnictwo zelaza i przemysl odziezowy)
Stalowa Wola (hutnictwo, maszyny)
Mielec (przemysl maszynowy)
Polaniec (elektrownia cieplna)
Debica (przemysl gumowy i spozywczy)
Jaroslaw (wlokienniczy)
Sanok (chemiczny i maszynowy)
Jaslo (chemia i przemysl spozywczy)
Lista najwiekszych przedsiebiorstw produkcyjnych w Polsce, uszeregowanych wedlug wysokosci przychodzu ze sprzedazy produktow, wymienia na na pierwszych 10 miejscach (1995r)
1.Petrochemia Plock
2.KGHM Polska Miedz
5.Rafineria Gdansk
6.Huta im. Tadeusza Sedzimira
7.Zaklady Przemyslu Tytoniowego w Krakowie
9.Poznanska Wytwornia Wyrobow Tytoniowych
10.Stocznia Szczecinska
Nalezy w tym miejscu zwrocic uwage na zjawisko do niedawna nei znane w gospodarce Polski: tworzenie przygranicznych regionow (zwanych euroregionami). Proces powstawania tej formy wspolpracy miedzynarodowej jest najabrdziej zaawansowany wzdluz granicy z Niemcami, w mniejszym stopniu dotyczy to wojewodztw sasiadujacych z Ukraina i Litwa. Slabiej nawiazuje sie tego rodzaju wspolprace z Czechami i Slowacja.
Euroregion to obszar terytoriow dwoch lub wiecej panstw, na ktorych istnieje koordynacja dzialan gospodarczych, dzialan w zakresie ochrony przyrody, turystyki i kultury, podejmowanych na terenach przygranicznych.
Tworzeniu euroregionow sprzyjaja cele polityczne (sprawa nienarusalnosci granic), spoleczne (wzajemne poznanie sie i akceptacja), gospodarcze (lepszy i szybszy rozwoj regionu, szansa na wyzsze zarobki)
Na obszarze Polski istnieja juz:
- Euroregion "Nysa" - (czesko-polsko-niemiecki). Jest to region wspolnej kleski ekologicznej. Celem jest poprawa poziomu zycia mieszkancow tych ziem i rozwoj potencjalu gospodarczego;
- Eurorregion "Karpaty" - (polsko-slowacko-wegiersko-ukrainski). Planuje sie tu wspolna ochrone przyrody pogranicza, przedsiewziecia przemyslowe, pomoc w przypadku katastrof, nowe przejscia graniczne, rozwoj turystyki;
- Euroregion "Sprewa-Nysa-Bobr" - (polsko-niemiecki)
- Euroregion "Pro Europa Viadrina" (polsko-niemiecki) Jego zamierzenia to: wspolny uniwersytet, rozwoj turystyki, lokalne przejscia graniczne;
- Euroregion "Tatry" - (polsko-slowacki) awarie srodkow transportu, sieci przemyslowych, zbiornikow wodnych, wielkie pozary, sniezyce lub epidemie;
- Euroregion "Pomerania" - (polsko-niemeicki)
- Euroregion "Bug" - (polsko-ukrainski)
Zmiana struktury naszego przemyslu, wywolana miedzy innymi stowarzyszeniem Polski z Unia Europejska, wymusza przystosowanie sie przedsiebiorstw do zmniejszenia potrzeb rynku oraz wymaga duzych nakladow na inwestycje. Sprzyja temu tworzenie w tradycyjnych osrodkach przemyslowych specjalnych stref ekonomicznych.
Przedsiebiorstwa usytuowane w specjalnych strefach ekonomicznych sa przez pewien czas zwolnione z roznych oplat, maja swoje preferencje podatkowe itp. Takie strefy powstaly np. w Mielcu, Katowicach, Suwalkach.
Ulgi podatkowe, ktore tu zastosowano , maja zachecic kapital zagraniczny do inwestowania na tym obszarze, zakladania wlasnych firm, tworzenia nowych miejsc pracy.
Glowne okregi przemyslowe Polski:
1.Gornoslaski Okreg Przemyslowy
Osrodki : Katowice, Bytom, Chorzow, Sosnowiec, Zawiercie, Tarnowskie Gory, Dabrowa Gornicza, Gliwice, Ruda Slaska
Charakterystyczne cechy:
- wytwarza okolo 20% produkcji przemyslowej kraju
- zlokalizowany w poblizu miejsc wydobycia surowcow (99% wegla)
- nadmierna liczba osrodkow przemyslowych
- najgesciej zaludniony
- najwieksza dewastacja srodowiska (szkody pogornicze)
- rozwoj wszystkich galezi przemyslu
- male bezrobocie
2. Warszawski Okreg Przemyslowy
Osrodki: Warszawa, Ursus, Piaseczno, Pruszkow, Zyrardow, Skierniewice, Konstancic - Jeziorna
Charakterystyczne cechy:
- typowo miejska geneza okregu przemyslowego
- brak surowcow mineralnych
- istnienei kwalifikowanej kadry
- najszybszy rozwoj w okresie miedzywojennym
- najwazniejsza galaz to przemysl elektromaszynowy
3. Staropolski Okreg Przemyslowy
Osrodki: Radom, Kielce, Starachowice, Skarzysko-Kamienna, Ostrowiec Swietokrzyski, Cmielow, Ilza, Pionki, Wierzbica
Charakterystyczne cechy:
- najdawniejsza produkcja zelaza (dymarki)
- okreg typu surowcowego
- hutnictwo, metalowy, srodkow transportu i mineralny, chemiczny
4. Lodzki Okreg Przemyslowy
Osrodki:
Lodz, Zgierz, Pabianice, Aleksandrow Lodzki, Ozorkow, Sieradz, Tomaszow Mazowiecki
Charakterystyczne cechy:
- zalozony przez rzad Krolestwa Polskiego na poczatku XIX wieku (polityczny czynnik lokalizacji)
- zdecydowana przewaga przemyslu wlokienniczego
- rozwijal sie dynamicznie, bezplanowo, chaotycznie
- przed wojna dominowal tu obcy kapital
- najwyzszy wspolczynnik feminizacji w Polsce
- duze zagrozenie bezrobociem (1994r)