Ocena brak
Ogólne wskazania ograniczające zasięg oddziaływań podkultur oraz sekt na młode pokolenie
Zapewne niektóre wskazania w zakresie likwidacji uwarunkowań determinujących przynależność młodego pokolenia do podkultur oraz sekt nasuwają się same w trakcie studiowania przyczyn współdecydujących o uczestnictwie młodzieży w tych grupach. W szczególności, że pomimo wielu rozbieżności, jawią się też pewne podobieństwa - w kwestiach etiologii i fenomenologii podkultur młodzieżowych oraz sekt. Zarówno bowiem pod-kultury, jak i sekty cechuje wiele odrębności odróżniających je od pozostałych grup społecznych, chociaż podkultury tworzy sama młodzież, naśladując w nich pewne zachowania dorosłych. Sekty zaś najczęściej tworzą dorośli, stymulując młodzież do uczestnictwa w nich.
Trudno jednoznacznie określić, w których grupach tkwią większe zagrożenia dla optymalnego rozwoju młodzieży. Jednak przyznać należy, że psychospołeczne uwarunkowania przynależności do podkultur oraz sekt młodzieży zakotwiczone są przede wszystkim w sposobach i jakości oddziaływań socjalizacyjno-wychowawczych, uniemożliwiających młodemu pokoleniu zaspokajanie podstawowych potrzeb, dążeń, pragnień, a także utrudniających bądź wręcz burzących jego prawidłową adaptację oraz samorealizację w aktualnej rzeczywistości społecznej. Zatem w celach ograniczenia zasięgu wpływów podkultur oraz sekt na młodzież, szczególna uwaga winna być skierowana na następujące aspekty oddziaływań:
1. Należy przede wszystkim minimalizować nieprawidłowości oddziaływań socjalizacyjno-wychowawczych na młode pokolenie poprzez uświadomienie osobom i instytucjom odpowiedzialnym za te oddziaływania rangi i znaczenia tych oddziaływań, a także konsekwencji, jakie z sobą niosą;
2. Należy ukazywać rodzicom i innym osobom wychowującym młode pokolenie ogrom odpowiedzialności, jaki na nich spoczywa, poprzez uzmysłowienie faktów, iż żadna sytuacja w otoczeniu nie jest obojętna dla rozwoju i kształtowania osobowości młodego pokolenia;
3. Należy eliminować z potencjalnych wpływów na młode pokolenie osoby dorosłe, które swoją niefrasobliwością bądź negatywnymi postawami mogą burzyć prawidłowe oddziaływania socjalizacyjne;
4. Należy przygotować przyszłych i aktualnych rodziców do wypełniania najważniejszych ról, którymi są rola matki bądź ojca wraz z uwzględnieniem szczególności ich wypełniania w poszczególnych etapach życia ich potomstwa;
5. Należy w doborze kadry pedagogicznej, która po środowisku rodzinnym stanowi jedno z najważniejszych środowisk wychowawczych młodego pokolenia, stosować szczególne kryteria z uwzględnieniem predyspozycjiosobowościowych i eliminować z kadry osoby przypadkowe, które absolutnie nie powinny pełnić ról nauczycieli i wychowawców;
6. Należy też w środkach masowego przekazu, zwłaszcza w telewizji, eliminować różne formy agresji oraz nagradzania negatywnych zachowań, a także ograniczać przedstawianie działalności podkultur i podawanie gotowych recept, jak mogą postępować uczestnicy tych grup oraz ukazywać za grożenia płynące z uczestnictwa w sektach.
Nie są to jednak jedynie wskazania, uznać bowiem należy, iż zasada kształtowania korzystnych dominant emocjonalnych wypracowana na gruncie pedagogiki specjalnej winna być stosowana we wszystkich interakcjach społecznych i oddziaływaniach na dzieci i młodzież. Poza tym, by zapobiegać możliwościom uczestnictwa w podkulturach i sektach młodzieży, należy tworzyć dorastającemu pokoleniu warunki rozwoju, w których ich potrzeby i pragnienia byłyby pełniej uwzględnione i zaspokajane, a zwłaszcza:
-
ukierunkowywać samorealizację młodzieży na zachowanie twórcze, a zarazem akceptowane społecznie;
-
wdrażać i rozszerzać możliwości korzystania z dorobku i osiągnięć kultury globalnej oraz alternatywnej;
-
tworzyć instytucje spędzania czasu wolnego dostępne dla ogółu młodzieży, a zarazem wnoszące w życie młodzieży nowe wartości i przeżycia;
-
modyfikować działalność różnych typów i rodzajów szkół, w szczególności eliminować przestarzałe formy i sposoby nauczania, konser mechaniczne naśladownictwo, ślepe posłuszeństwo i poddanie woliinnych;
-
brak umiejętności samodzielnego podejmowania decyzji;
-
nieraz rozwiązłość seksualna bądź zupełna powściągliwość w tym względzie, próby samobójcze, czy nawet zbiorowe akty samounicestwienia, sięganie po środki odurzające itp. (por. Wardecki, 1997,s. 108-132; Cz. Cekiera, T. Sołtysiak, 1999, s. 161-162).
Przy czym wymienione zagrożenia mają swoje koneksje z dążeniami do uzyskania nad młodymi ludźmi w sektach kontroli, a w szczególności kontroli ich umysłów (por. Zwoliński, 1996).
Termin „kontrola umysłu" stosowany jest zamiennie z kontrolą świadomości, a potocznie określany jest jako „pranie mózgu". Kontrola umysłu stosowana jest poprzez:
-
kontrolę zachowań;
-
kontrolę myślenia;
-
kontrole działania;
Kontrola umysłu obejmująca wymienione komponenty kontroli może być stosowana przy pomocy różnych metod i technik, w tym poprzez dokładne rozplanowanie każdej godziny, czyli ścisły harmonogram zajęć z wytycznymi w zakresie mieszkania, ubioru, sposobu odżywiania, podejmowanie wszelkich działań. Rzecz ważna, że działania w sektach podejmowane są nie indywidualnie, a w grupie, co skłania do naśladownictwa pewnych zachowań, wypowiadania pewnych zwrotów w odpowiednich okolicznościach, a także mobilizuje do pracy nad sobą, by osiągnąć dalszy etap samo-rozwoju itp., zwłaszcza że grupa w tym wyjątkowo pomaga, wspiera, udziela rad.
Przy czym w początkowym etapie przynależności do sekty sterowanie przez grupę jest bardzo subtelne i delikatne, a później przybiera bardziej drastyczne formy w przypadku braku subordynacji. Najczęściej na początku czynione są starania przez członków sekty, by młody człowiek wierzył, iż sam pragnie tak żyć i postępować. Działania te służą więc do przejmowania przez jednostkę nowych przekonań, a w konsekwencji zmierzają do ubezwłasnowolnienia człowieka do tego stopnia, by spełniał wszelkie żądania i życzenia sekty i dokładnie realizował jej założenia, stąd m.in. jawi się tak wielkie zaangażowanie na rzecz krzewienia idei sekt przez członków i innych działań (Pawłowicz, 1995, s. 29-57).
Można uznać, że kontrola umysłu zmierza do zniszczenia dotychczasowej tożsamości młodego człowieka i niemalże tworzenia zeń innej nowej istoty, a ściślej przeobrażonej w różnych sferach osobowości. Zważywszy na atuty atrakcyjności przyciągające do sekt młodzież, często nie zdaje sobie ona sprawy z tych podejmowanych w sektach wobec niej działań i nie wytwarza żadnych mechanizmów obronnych. Właściwie bezwiednie współ-
-
watywne metody postępowania nauczycieli, uatrakcyjniać przyswojenie wiedzy wraz z wdrażaniem do samodzielności i twórczego, konstruktywnego myślenia w procesach przyswajania wiedzy;
-
tworzyć klimat w szkole, w której uczniowie chcieliby przebywać i zdobywać wiedzę;
-
upowszechniać organizacje przyciągające młodzież atrakcyjnymi metodami działania, umożliwiające jej prawidłową samorealizację;
-
skierować uwagę Parlamentu i partii rządzących na problemy młodzieży, nie tylko w akcjach doraźnych (np.: w czasie wyborów) czy sytuacji, gdy zabijani są przez członków sekt inni ludzie, ale przez całyczas uwzględnić jej problemy, a także w podejmowaniu decyzji na rzecz młodzieży brać pod uwagę zdanie młodzieży.
Wszystkim działaniom i poczynaniom społeczno-wychowawczym winna towarzyszyć odpowiedzialność moralna osób dorosłych za losy dorastającego pokolenia.
Odpowiedzialność za młode pokolenie spoczywa na barkach całego społeczeństwa dorosłych, bo każdy dorosły w różny sposób pośredni bądź bezpośredni, trwale czy czasowo ma mniej lub bardziej liczne sploty powiązań i kontaktów z młodym pokoleniem. Stąd realizacja tych z pozoru prostych wskazań w praktyce życia codziennego nie jest łatwa ani prosta. W realiach trudnej i skomplikowanej rzeczywistości społecznej część osób dorosłych jest zagubiona i nie radzi sobie z własnymi problemami, stąd trudno im prawidłowo oddziaływać na młode pokolenie. Pewna część dorosłych osób uważa, że ma panaceum na wszystko i najlepiej wie, jak pokierować młodzieżą, nie znosi żadnych protestów i sprzeciwów zwłaszcza młodych, gdyż oni niczego przeżyli, nie doświadczyli, powinni więc tylko słuchać i wykonywać polecenia dorosłych.
Pewna też część dorosłych w pogoni za różnymi wartościami zapomina o młodym pokoleniu, bądź nie dostrzega znaczenia problemów życiowych dorastających jednostek lub też je bagatelizuje.
Nieodosobnione są też przypadki, że dorosłym łatwo jest potępiać członków sekt oraz podkultur, narzekać na młodzież, „natomiast o wiele trudniej jest stworzyć społeczeństwo do którego młodzi ludzie żarliwie pragnęliby się dostać" (C.N. Parkinson, 1970).