Opanowanie atolu w zachodniej części Wysp Hawajskich oraz znaj­dującej się tam amerykańskiej bazy morskiej i lotniczej dowództwo ma­rynarki japońskiej uznało za ko­nieczne dla stworzenia na Pacyfiku zewnętrznego pasa baz osłaniają­cego Japonię.

Uderzenia miały do­konać okręty floty dowodzonej przez adm Isoroku *Yamamoto, podzielonej na: 1 zespół uderzeniowy wiceadm. Chuichi *Nagumo (4 lotni­skowce, 2 pancerniki, 2 krą­żowniki ciężkie i 12 niszczy­cieli); 2 zespół inwazyjny wiceadm. Nobutake Kondo w składzie: - zespół osłony (2 pancerniki, 4 krążowniki ciężkie, 1 mały lotniskowiec, 8 niszczycieli, 5 okrętów zaopatrzeniowych), - zespół wsparcia ogniowego (4 krążowniki ciężkie, 2 ni­szczyciele), - zespół desantowy (12 trans­portowców z wojskiem, 1 krą­żownik lekki, 10 niszczycieli), - zespół pomocniczy (2 bazy wodnosamolotów, 1 niszczy­ciel, okręty pomocnicze); 3 zespół osłony (siły główne) adm. Yamamoto (3 pancerni­ki, w tym superpancernik *Yamato, 1 lotniskowiec, 2 bazy wodnosamolotów, 12 niszczycieli); 4 zespół wysunięty (15 okrętów podwodnych). Łącznie siły japońskie wyznaczone do tej wielkiej operacji liczyły 200 okrę­tów o łącznym tonażu 1, 5 min t, 700 samolotów, 100 tys. żołnierzy. Siły amerykańskie, którymi dowo­dził kontradm. Frank *Fletcher, by­ły słabsze i liczyły dwie grupy: 1 zespół operacyjny (Task Force 17) dowodzony bezpośrednio przez kontradm. Fletchera: 1 lotniskowiec (*Yorktown - prowizorycznie napra­wiony po uszkodzeniu w bitwie na Morzu *Koralowym), 2 krążowniki ciężkie i 5 niszczycieli; 2 zespół operacyjny (Task Force 16) kontradm. Raymonda *Spruance'a: 2 lotniskowce {^Enterprise i *Hor-net), 5 krążowników ciężkich, 1 krą­żownik lekki i 9 niszczycieli. Amerykanie dysponowali 233 samo­lotami na lotniskowcach oraz 131 sa­molotami na Midway; mieli również 12 okrętów podwodnych patrolują­cych na zachód od atolu.

Atutem sił amerykańskich była znajomość pla­nów przeciwnika dzięki rozszyfro­waniu depesz dowództwa japońskie­go, przechwyconych przez nasłuch radiowy. Bitwa rozpoczęła się 4 czerwca nad ranem (poprzedniego dnia 9 bombowców *B-17 atakowa­ło bez powodzenia okręty japońskie), gdy amerykański samolot rozpo­znawczy dostrzegł flotę japońską w odległości ok. 180 mil na północ­ny zachód od Midway. Na ten sygnał z wyspy wystartowały samoloty tor­pedowe i bombowce. W tym czasie w stronę wyspy skierowało się 108 samolotów (72 bombowce i sa­moloty torpedowe, 36 myśliwców) japońskich, które wystartowały z lot­niskowców. Ich atak wykryły amery­kańskie radary i nadlatujące samolo­ty powitał silny ogień artylerii prze­ciwlotniczej oraz 27 myśliwców oczekujących w powietrzu na wroga.

Prawdopodobnie 43 japońskie samo­loty zostały zestrzelone; pozostałe zdołały uszkodzić hangary, ale nie zniszczyły lotniska. Tymczasem sa­moloty amerykańskie z Midway ata­kowały bez powodzenia okręty ze­społu Nagumo; żadna bomba ani tor­peda nie dosięgła celu, natomiast straty wśród amerykańskich pilotów były duże. O godz. 7.02 z lotniskow­ców Hornet i Enterprise wystartowa­ło 116 samolotów myśliwskich, bombowych i torpedowych. Tylko 41 odnalazło japońskie okręty i zaa­takowało je, lecz nie udało im się tra­fić żadnego; 35 samolotów amery­kańskich, pozbawionych osłony po­wietrznej myśliwców, zostało zestrzelonych przez artylerię przeciwlotniczą i myśliwce japońskie. Losy bitwy rozstrzygnął następny atak 37 bombowców nurkujących z lotniskowca Enterprise, prowadzo­nych przez kpt. Clarence'a McClu-sky'ego.

Odnalazły japońskie lotni­skowce *Kaga i *Akagi w momen­cie, gdy na ich pokładach uzbrajano samoloty, które powróciły z wypra­wy na Midway. Sześć bomb trafiło w pokład Kagi, powodując gwałtow­ny pożar, na skutek którego okręt za­tonął o godz. 19.15. Akagi otrzymał trzy trafienia i, ciężko uszkodzony, został dobity następnego dnia przez własne niszczyciele. W tym czasie 17 bombowców nurkujących z lotni­skowca Yorktown uderzyło na lotni­skowiec Soryu, trafiając go trzema półtonowymi bombami, które wywo­łały gwałtowny pożar, ale nie zni­szczyły okrętu. O jego losie zadecy­dowały 3 torpedy odpalone o godz. 13.59 przez amerykański okręt podwodny Nautilus; roznieciły na nowo pożar, którego Japończykom nie udało się opanować i o godz. 19.13 okręt, rozerwany wybuchem zbiorników paliwa, poszedł na dno. Japończykom pozostał tylko jeden lotniskowiec (Hiryu). O godz. 11 wy­startowała z niego pierwsza grupa 18 bombowców nurkujących i 6 my­śliwców, biorąc kurs na amerykański lotniskowiec Yorktown.

O godz. 13.31 wyruszyła następna grupa 10 samolotów torpedowych i 6 my­śliwskich. Cztery samoloty z pierw­szej fali przedarły się mimo silnej osłony powietrznej nad amerykański lotniskowiec i trafiły trzema bomba­mi jego pokład, powodując dużeuszkodzenia. Cztery samoloty z dru­giej grupy trafiły lotniskowiec dwie­ma torpedami, których wybuchy spo­wodowały silny przechył. O godz. 15dowódca lotniskowca kmdr Buckmaster, nie widząc możliwości urato­wania okrętu, dał rozkaz ewakuowa­nia załogi (lotniskowiec utrzymał się jednak na powierzchni i następnego dnia zatopił go torpedami japoński okręt podwodny 1-168).

W czasie, gdy Yorktown odpierał ataki, jego 10 samolotów, po uzupełnieniu pali­wa i amunicji na pokładzie Enter­ prise, uderzyło razem z 14 samolota­mi tego lotniskowca na Hiryu i trafi­ło go czterema bombami, których wybuchy wywołały pożary i prze­chył okrętu; nad ranem 5 czerwca dobiły go niszczyciele japońskie. 5 czerwca samoloty amerykańskie ponowiły ataki na wycofujące się okręty i zatopiły krążownik Mikuma oraz uszkodziły krążownik Mogami. Na tym zakończyła się bitwa pod Midway. Amerykanie odnieśli zdecydowane zwycięstwo zatapiając 4 wielkie lot­niskowce, 1 ciężki krążownik oraz niszcząc 253 samoloty. Szczególnie dotkliwa dla Japończyków była stra­ta wyszkolonych załóg lotniczych, co znacznie osłabiło działania lot­nictwa i floty imperialnej w następ­nym okresie wojny na Pacyfiku. Amerykanie stracili 1 lotniskowiec, 1 niszczyciel, 150 samolotów. (*Aleuckie Wyspy)