Ocena brak
Konstrukcja prawna podatku
Kluczowe elementy: precyzyjne określenie stanów faktycznych i prawnych podlegających opodatkowaniu;
ustalenie zakresu podmiotowego podatku;
ujęcie podstawy opodatkowania i kształtu taryfy podatkowej;
wskazanie zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatku.
Podmiot podatku, podmiotem podatku jest zbiór podatników pozytywnie określonych w ustawie, pomniejszony o tę kategorię, którą ustawa zwalnia z obowiązku podatkowego. Zakres podmiotowy podatku powinien być kompleksowo, czyli w całości uregulowany w ustawie podatkowej.
Kategoriami tymi są:
-
osoby fizyczne;
-
osoby prawne;
-
jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej.
Kategorie podatników szczegółowego ustawodawstwa podatkowego:
-
podatkowe grupy kapitałowe;
-
gospodarstwa rolne;
-
spadki nie objęte;
Przedmiot podatku, odpowiada na pytanie: od czego podatnik płaci podatek?
Znajduje to odzwierciedlenie w tytule aktu prawnego;
Przedmiot opodatkowania zgodnie z art. 217 konstytucji, może być ujęty wyłącznie w ustawie.
Podstawa podatku, istnieją dwa aspekty znaczeniowe - „podstawa opodatkowania”.
Aspekt konstrukcyjny, podstawa jest ujmowana jako jeden z elementów konstrukcyjnych podatku;
wyraża ona ilościowe lub wartościowe ujęcie przedmiotu opodatkowania w kategoriach ogólnych i abstrakcyjnych;
wielkość podstawy wyznacza sytuacja faktyczna lub prawna, z którą łączy się powstanie obowiązku podatkowego, tj. przedmiot opodatkowania; podstawa wchodzi w skład przedmiotu opodatkowania.
Aspekt normatywny, podstawa jest rozumiana jako zespół norm prawnych regulujących instytucję podstawy opodatkowania;
oznaczenie wielkości podstawy opodatkowania w danym rodzaju podatku;
ustalona w postępowaniu podatkowym w kategoriach jednostkowych i konkretnych-podstawa wymiaru podatku.
Przepisy prawne, które w poszczególnych rodzajach podatku, określają podstawę i przedmiot opodatkowania są wspólne.
Podstawa ma wymiar konstytucyjny, jest prawną konsekwencją przedmiotu opodatkowania.
Stawka podatkowa,
W ustawodawstwie podatkowym mogą być stosowane następujące rodzaje stawek podatkowych:
kwotowa, to ilość jednostek pieniężnych, jaką należy zapłacić od danej podstawy opodatkowania;
procentowa, wyraża ona relacje pomiędzy wysokością podatku a wielkością podstawy opodatkowania.
Stawki te przybierają formę:
stawki stałej, oznacza ona, że jedna i ta sama stawka znajduje zastosowanie do określenia wysokości podatku, niezależnie od tego jaka jest wielkość podstawy opodatkowania.
Stawki proporcjonalne,
mają one stały stosunek do podstawy opodatkowania;
przy zachowaniu tego samego stosunku między podstawą a stawką, kwota podatku zmienia się wraz ze zmianami podstawy; rośnie wraz ze wzrostem podstawy i maleje wraz ze zmniejszeniem się podstawy;
najczęściej stawki te znajdują zastosowanie przy opodatkowaniu konsumpcji (dochód wydatkowany) oraz w podatkach typu przychodowego.
Stawki progresywne,
stawka podatku rośnie wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania;
tempo wzrostu stawki jest szybsze od tempa wzrostu podstawy opodatkowania;
progresja przyspieszona, stawka podatkowa zwiększa się wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania;
progresja liniowa, stawka podatkowa w stosunku do zwiększającej się podstawy opodatkowania pozostaje stała;
progresja opóźniona, stawka podatkowa w stosunku do zwiększającej się podstawy opodatkowania zmniejsza się.
Stawki progresywne ujmowane są jako:
progresja globalna, oznacza, że do całej podstawy opodatkowania stosuje się jedną stawkę,
progresja szczeblowana, podstawę opodatkowania dzieli się na części i do każdej z tych części stosuje się osobną stawkę podatkową; stawki te stosowane są w podatkach dochodowych i majątkowych.
Stawki regresywne, polegają na tym, że stawka podatku zmniejsza się wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania.
Stawki degresywne, w miarę zmniejszania się podstawy opodatkowania maleje stawka podatkowa;
jest to odwrócona progresja, którą rozpatruje się „z dołu do góry” a degresję „z góry na dół”;
Skala podatkowa, jest to zbiór uporządkowanych (rosnąco lub malejąco) stawek procentowych znajdujących zastosowanie do podstawy opodatkowania.
Podstawowe typy skali:
progresywna, ujęta jako skala progresji globalnej bądź jako skala progresji szczeblowej; regresywna.