Kluczowe elementy: precyzyjne określenie stanów faktycznych i prawnych podlegających opodatkowaniu;

ustalenie zakresu podmiotowego podatku;

ujęcie podstawy opodatkowania i kształtu taryfy podatkowej;

wskazanie zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatku.

 

 

Podmiot podatku, podmiotem podatku jest zbiór podatników pozytywnie określonych w ustawie, pomniejszony o tę kategorię, którą ustawa zwalnia z obowiązku podatkowego. Zakres podmiotowy podatku powinien być kompleksowo, czyli w całości uregulowany w ustawie podatkowej.

 

 

Kategoriami tymi są:

• osoby fizyczne;

• osoby prawne;

• jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej.

 

Kategorie podatników szczegółowego ustawodawstwa podatkowego:

• podatkowe grupy kapitałowe;

• gospodarstwa rolne;

• spadki nie objęte;

• małżonkowie.

 

 

Przedmiot podatku, odpowiada na pytanie: od czego podatnik płaci podatek?

Znajduje to odzwierciedlenie w tytule aktu prawnego;

Przedmiot opodatkowania zgodnie z art. 217 konstytucji, może być ujęty wyłącznie w ustawie.

 

 

Podstawa podatku, istnieją dwa aspekty znaczeniowe - „podstawa opodatkowania”.

 

Aspekt konstrukcyjny, podstawa jest ujmowana jako jeden z elementów konstrukcyjnych podatku;

wyraża ona ilościowe lub wartościowe ujęcie przedmiotu opodatkowania w kategoriach ogólnych i abstrakcyjnych;

wielkość podstawy wyznacza sytuacja faktyczna lub prawna, z którą łączy się powstanie obowiązku podatkowego, tj. przedmiot opodatkowania; podstawa wchodzi w skład przedmiotu opodatkowania.

 

 

Aspekt normatywny, podstawa jest rozumiana jako zespół norm prawnych regulujących instytucję podstawy opodatkowania;

oznaczenie wielkości podstawy opodatkowania w danym rodzaju podatku;

ustalona w postępowaniu podatkowym w kategoriach jednostkowych i konkretnych-podstawa wymiaru podatku.

Przepisy prawne, które w poszczególnych rodzajach podatku, określają podstawę i przedmiot opodatkowania są wspólne.

Podstawa ma wymiar konstytucyjny, jest prawną konsekwencją przedmiotu opodatkowania.

 

Stawka podatkowa,

W ustawodawstwie podatkowym mogą być stosowane następujące rodzaje stawek podatkowych:

kwotowa, to ilość jednostek pieniężnych, jaką należy zapłacić od danej podstawy opodatkowania;

procentowa, wyraża ona relacje pomiędzy wysokością podatku a wielkością podstawy opodatkowania.

 

Stawki te przybierają formę:

stawki stałej, oznacza ona, że jedna i ta sama stawka znajduje zastosowanie do określenia wysokości podatku, niezależnie od tego jaka jest wielkość podstawy opodatkowania.

 

 

Stawki proporcjonalne,

mają one stały stosunek do podstawy opodatkowania;

przy zachowaniu tego samego stosunku między podstawą a stawką, kwota podatku zmienia się wraz ze zmianami podstawy; rośnie wraz ze wzrostem podstawy i maleje wraz ze zmniejszeniem się podstawy;

najczęściej stawki te znajdują zastosowanie przy opodatkowaniu konsumpcji (dochód wydatkowany) oraz w podatkach typu przychodowego.

 

 

Stawki progresywne,

stawka podatku rośnie wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania;

tempo wzrostu stawki jest szybsze od tempa wzrostu podstawy opodatkowania;

progresja przyspieszona, stawka podatkowa zwiększa się wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania;

progresja liniowa, stawka podatkowa w stosunku do zwiększającej się podstawy opodatkowania pozostaje stała;

progresja opóźniona, stawka podatkowa w stosunku do zwiększającej się podstawy opodatkowania zmniejsza się.

 

Stawki progresywne ujmowane są jako:

progresja globalna, oznacza, że do całej podstawy opodatkowania stosuje się jedną stawkę,

progresja szczeblowana, podstawę opodatkowania dzieli się na części i do każdej z tych części stosuje się osobną stawkę podatkową; stawki te stosowane są w podatkach dochodowych i majątkowych.

 

Stawki regresywne, polegają na tym, że stawka podatku zmniejsza się wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania.

 

Stawki degresywne, w miarę zmniejszania się podstawy opodatkowania maleje stawka podatkowa;

jest to odwrócona progresja, którą rozpatruje się „z dołu do góry” a degresję „z góry na dół”;

 

Skala podatkowa, jest to zbiór uporządkowanych (rosnąco lub malejąco) stawek procentowych znajdujących zastosowanie do podstawy opodatkowania.

 

Podstawowe typy skali:

 

progresywna, ujęta jako skala progresji globalnej bądź jako skala progresji szczeblowej; regresywna.