Ocena brak
Kapibary
Najbliższymi krewniakami kapibar - największych gryzoni świata - są świnki morskie. Skamieniałe szczątki zwierząt z tej rodziny pochodzą sprzed pięciu milionów lat, kiedy niektóre gatunki kapibar były prawie tak duże, jak dzisiejsze nosorożce.
K apibary żyją w Ameryce Południowej w rejonach na wschód od Andów i od Panamy po Argentynę. Chociaż zamieszkują różnorodne środowiska, to jednak zawsze przebywają w pobliżu wód - strumieni, stawów, jezior, rzek i bagien. Preferują miejsca porośnięte gęstą roślinnością, jednak są też spotykane na terenach otwartych. Łacińską nazwę gatunkową - Hydro-choerus hydrochaeris - można przetłumaczyć jako „świnia wodna", co prawidłowo oddaje jedynie powiązania tego gatunku z wodnym środowiskiem, a nie jego stosunki pokrewieństwa.
Wygląd
Kapibary są krępe, mają pękaty tułów, krótkie nogi i nie posiadają ogona. Mają one mocną, zwartą sylwetkę, szeroką głowę, tępo zakończony pysk, krótkie, zaokrąglone małżowiny uszne i małe oczy, wyraźnie rysujące się na tle głowy. Rudobrązowa sierść jest długa i szorstka, jednak tak rzadka, że pod włosem widać nagą skórę. Między palcami znajduje się błona pławna, otwory nosowe, oczy i uszy są umieszczone u tych zwierząt wysoko na głowie, co wskazuje, że kapibary spędzają dużo czasu w wodzie. Kiedy płyną, ponad powierzchnię wody wystają im tylko nozdrza, oczy i uszy.
Osobniki obu płci mają dobrze wykształcone zapachowe gruczoły analne, które wydzielają cuchnącą substancję. Samce posiadają oprócz tego gruczoły zapachowe na pysku; u dojrzałych osobników wyglądają one jak wystający, nieowłosiony garb na wierzchołku nosa, zwany morillo.
Zwyczaje
Na obszarach, gdzie kapibary są rzadko niepokojone przez ludzi, ssaki te prowadzą głównie dzienny tryb życia. Są najbardziej aktywne późnym popołudniem i wieczorem. Kąpią się i odpoczywają podczas spiekoty w środku dnia, czasami przebywają w zacienionych zaroślach i mogą tam wygrzebywać płytkie legowiska. Populacje żyjące bliżej osad ludzkich zaczęły prowadzić nocny tryb życia i żerują po zapadnięciu zmierzchu. W każdym z przypadków kapibary rzadko kiedy długo śpią. Krótkie okresy odpoczynku są przerywane żerowaniem i innymi czynnościami.
Kapibary są zwierzętami stadnymi, żyjącymi w grupach liczących do dwudziestu osobników.
Składają się one z samca dominanta, kilku samic i ich potomstwa oraz młodych samców. U kapibar hierarchia w stadzie jest ściśle ustalona i zwykle utrzymywana siłą, gdyż samiec dominant przegania intruzów i zbyt śmiałe samce z podporządkowanej mu grupy.
Korzyścią życia w stadzie jest to, że łatwiej można wykryć obecność drapieżników. Dawniej najgroźniejszym wrogiem kapibar był jaguar, obecnie większe zagrożenie, szczególnie dla młodych osobników, stwarzają lisy. W odpowiedzi na ostrzegawcze szczeknięcie jednego osobnika całe stado szybko ucieka do wody. Gdy drapieżnik zbliża się, kapibary formują kolo, w środku którego znajdują się młode, a na zewnątrz dorosłe osobniki zwrócone głowami w stronę napastnika. Oprócz ostrzegawczego szczeknięcia, kapibary wydają inne głosy, takie jak gwizdy, chrząknięcia, a w momentach zadowolenia - pomrukiwania.
Pokarm i żerowanie
Kapibary są wyłącznie roślinożerne i zjadają różnego rodzaju trawy oraz rośliny wodne. Dieta może być uzupełniona ziarnem, melonami i innymi soczystymi owocami. Podczas żerowania w maksymalny sposób wykorzystują to, co oferuje im środowisko - pod koniec pory suchej potrafią żywić się nawet niską, wysuszoną trawą. Ich zęby są dobrze przystosowane do tego rodzaju pokarmu: dwie pary dużych siekaczy ścinają rośliny, które są rozcierane przez zęby policzkowe. Nie posiadają one korzeni i rosną przez cale życie zwierzęcia, tak więc nigdy się nie zużywają.
Rozmnażanie
Chociaż prawdopodobnie kapibary mogą przystępować do rozrodu przez cały rok, to jednak większość samic rodzi w okresie pory deszczowej, która następuje w różnych miesiącach w obrębie zasięgu występowania gatunku. Do kopulacji dochodzi głównie w wodzie, samiec często ciężarem swego ciała spycha samicę pod powierzchnię. Po okresie ciąży, trwającej blisko pięć miesięcy, samica rodzi od jednego do ośmiu - zwykle około pięciu - młodych. Przychodzą one na świat pod osłoną gęstej roślinności i w momencie urodzenia się są już dobrze rozwinięte. Mają otwarte oczy, są okryte rzadką sierścią i już po kilku godzinach mogą podążać za matką.
Młode kapibary są karmione mlekiem przez swe matki, a także przez te samice w grupie, które są akurat w okresie laktacji. Trwa to przez cztery miesiące, później młode stają się samodzielne. Dojrzewają płciowo w wieku piętnastu miesięcy. Samice rodzą raz w roku.
Zagrożenia
Na kapibary polowano od wielu stuleci. W rezultacie liczebność gatunku, pomimo że jest on szeroko rozprzestrzeniony, na wielu obszarach drastycznie się zmniejszyła. Chociaż ssaki te nie są zagrożone wyginięciem, to jednak, na przykład w Peru, znikły z wielu obszarów wodnych, gdzie kiedyś były bardzo liczne. Największym zagrożeniem dla tych zwierząt jest osuszanie przez człowieka terenów podmokłych.
Eksploatacja
W Wenezueli przez wiele lat dokonywano istnych rzezi kapibar, częściowo z tej przyczyny, iż farmerzy uważali je za konkurentów pokarmowych zwierząt domowych. Jednak jak wykazały badania, kapibary - żywiące się niską roślinnością w pobliżu wody - nie stanowią istotnej konkurencji dla bydła. Ponadto w Wenezueli istniało zapotrzebowanie na mięso kapibar, gdyż katoliccy misjonarze w szesnastym wieku zaliczyli kapibary do zwierząt, które mogły być zjadane w okresie Wielkiego Postu. Z tego powodu do dzisiaj dość często można tam spotkać hodowle kapibar, a dorosłe osobniki są corocznie zabijane, głównie w lutym. Kapibary hoduje się nie tylko dla ich mięsa, ale także skór oraz tłuszczu wykorzystywanego w przemyśle farmaceutycznym. Uważa się, że hodowle kapibar mają korzystny wpływ na utrzymanie naturalnych terenów podmokłych.
■ Czując się w wodzie, jak w swoim żywiole, kapibary są doskonałymi nurkami. Mogą przebywać pod wodą nawet przez 5 minut.
■ Karol Darwin wspomniał o kapibarach w swoich notatkach z obserwacji terenowych w Ameryce Południowej. Opisał je jako „największe zwierzę gryzące na świecie" i podał, że osobnik zastrzelony przez niego w pobliżu Montevideo miał masę ponad 44 kilogramów.
■ Nazwę nadaną kapibarze przez jedno z południowoamerykańskich plemion indiańskich można przetłumaczyć jako „władca traw".
■ Wśród miejscowej ludności siekacze kapibar są cenione jako ozdoby, a ze skóry wyrabia się różne przedmioty.
Kapibara (Hydrochoerus hydrochaeris) należy do rodziny Hydrochoeridae w rzędzie Rodentia.
Innym przedstawicielem rodzaju jest mniejszy gatunek H. isthmius z Panamy, zach. Kolumbii i pł.-zach. Wenezueli.
Długość: głowa i tułów do 1,3 m.
Wysokość: w kłębie do 60 cm.
Masa: średnio 50 kg.