Zdawano sobie sprawę, że nie da się zrealizować koncepcji Unii bez wzajemnych ustępstw i kompromisów ze strony państw członkowskich.

Wyrazem ustępstw i kompromisów stał się Traktat o Unii Europejskiej podpisany w Maastricht 7 lutego 1992 roku, wszedł w życie po jego ratyfikowaniu przez wszystkie państwa członkowskie w dniu 1 listopada 1993 roku. Jest to druga po JAE gruntowna reforma traktatów założycielskich WE. Celem Traktatu było stworzenie podstaw do przekształcenia Wspólnot Europejskich w Unię Europ. Traktat z Maastricht składa się z 3 części (filarów):

1. Zmiany w traktatach ustanawiających EWG, EWWiS oraz Euratom - tzw. pierwszy filar UE (Unia Gospodarcza i Walutowa, Unia Celna, Rynek Wewnętrzny, Wspólna Polityka Rolna, Polityka Strukturalna itp.)

2. Określenie nowej tożsamości europejskiej w oparciu o Wspólną Politykę Zagraniczną i Bezpieczeństwa - tzw. drugi filar UE

3. Poszerzenie i koordynacja współpracy w dziedzinie sądownictwa i spraw wewnętrznych - tzw. trzeci filar UE (Sprawy Wewnętrzne i Wymiar Sprawiedliwości). jakojeden z niezbędnych element swobodnego przepływu osób w granicach UE

Główne cele Traktatu z Maastricht:

•         popieranie zrównoważonego wzrostu gospodarczego i społecznego poprzez tworzenie przestrzeni bez granic wewnętrznych;

•         wzmocnienie spójności gospodarczej i społecznej;

•         wprowadzenie Unii Gospodarczej i Walutowej, która pociągnie za sobą ustanowienie jednolitej waluty;

•         urzeczywistnianie Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (obejmującej docelowo sformułowanie wspólnej polityki obronnej)

•         Poszerzenie i koordynacja współpracy w dziedzinie sądownictwa i spraw wewnętrznych- jako jeden z niezbędnych elementów swobodnego przepływu osób w granicach UE;

•         wzmocnienie bezpieczeństwa osobistego obywateli.

•         w wyniku postanowień TUE powstał Europejski Urząd Policyjny (Europol) jako instytucja ponadnarodowa – działa w zakresie III filaru,

•         ustanowienie jednolitego OBYWATELSTWA EUROPEJSKIEGO

•         włączenie do TUE regulacji dotyczących unii politycznej,

zdefiniowanie Wspólnej Polityki Obronnej, która mogłaby sukcesywnie doprowadzić do utworzenia wspólnych sił zbrojnych