Elastyczność dochodowa popytu mierzy zależność między zmianami popytu a zmianami dochodów ludności.

Elastyczność dochodowa popytu to stosunek względnej zmiany rozmiarów popytu na określone dobro do względnej zmiany dochodu. Mierzy ona reakcję wielkości popytu na zmianę poziomu dochodu przy niezmienności ceny danego dobra i cen wszystkich innych dóbr (substytucyjnych i komplementarnych).

Znajomość elastyczności dochodowej popytu jest niezbędna do prognozowania zmian w strukturze popytu konsumpcyjnego, zachodzących pod wpływem wzrostu gospodarczego i wzrostu poziomu zamożności.

Dobro normalne (zwykłe) to takie dobro, na które popyt wzrasta wraz ze wzrostem dochodu. Charakteryzuje się dodatnią elastycznością dochodową popytu.

Dobro niższego rzędu to takie dobro, na które popyt maleje wraz ze wzrostem dochodu (są to głównie tanie i niskogatunkowe towary, z których nabywcy najchętniej by zrezygnowali, gdyby tylko było ich na to stać; większość tych produktów ma swoje wysokogatunkowe, droższe odpowiedniki, np. ochłap i befsztyk, koszula nylonowa i bawełniana). Mają one ujemną elastyczność dochodową popytu. Każde dobro niższego rzędu jest dobrem pierwszej potrzeby. Do dóbr niższego rzędu zaliczają się także dobra normalne o elastyczności dochodowej w przedziale od 0 do 1.

Dobra pierwszej potrzeby, będące dobrami normalnymi, zajmują miejsce pośrednie między dobrami niższego rzędu a dobrami luksusowymi. W miarę wzrostu dochodu wielkość zapotrzebowania na żywność rośnie, ale stosunkowo wolno. Większość rodzin, mimo wzrostu dochodów, nadal preferuje stosunkowo proste potrawy przyrządzane w domu. Mają elastyczność dochodową niższą od jedności.

Dobra wyższego rzędu (luksusowe) są przeważnie towarami wysokiej jakości, które mają substytuty (odpowiedniki) niższej jakości, np. Mercedes – Ford, wycieczka zagraniczna – wycieczka krajowa. Mają one elastyczność dochodową wyższą od jedności.