Podstawową różnicą dziedziczenia według prawa Justyniańskiego od poprzedzających go praw było wprowadzenie dziedziczenia opartego na rodzinie kognacyjnej i na zasadzie równouprawnienia płci. Justynian w swoich prawach podzielił dziedziców na 4 grupy z których każda się wzajemnie wykluczała. Pierwszą kategorią dziedziców byli zstępni z zastrzeżeniem tylko że żyjący zstępni wykluczali swoich zstępnych a w miejsce zmarłych zstępnych powoływano ich zstępnych.

Do drugiej kategorii należeli wstępni a w szczególności rodzeństwo lub ich potomkowie. Trzecia klasa dotyczyła rodzeństwa przyrodniego lub też potomków tego rodzeństwa i ostatnią kategorię tworzyli wszelcy inni krewni boczni którzy w przypadkach równego stopnia pokrewieństwa dziedziczyli według głów a bliżsi krewni wykluczali dalszych.