DARWINIZM SPOŁECZNY, DARWINIZM SOCJOLOGICZNY. SOCJALDARWINIZM (ang. socid darwinism) Termin użyty po raz pierwszy przez Bagehota {Physics a»Politics, 1873), oznaczający socjologiczną tendencję stosowania podstawy kategorii —> darwinizmu (głównie pojęcia teorii —> walki o byt) do wyjaśniania prawidłowości rzą­dzących swoiście pojętą ewolucją społeczną, w której zasadniczą rolę ma odgrywać czynnik konfliktu i walka. Za prekursorów tego stanowiska uważa się m.in.: Polibiusza, Ibn Chalduna, Machiavellego (—> makiawelizm), Bodina, Hobbesa, Hume'a, Fergusona. Główny nurt d.s. tworzą: a) teoria „walki ras" (Rassenkampf) Gumplowicza; b) koncepcja „wro­dzonych interesów" (angeborene lnteresse) Ratzenhofera; c) teoria adap­tacji i walki o byt w ujęciu Vaccaro; d) teorie państwa F. Oppenheimera i L.F. Warda; e) stanowisko Sumnera (idea socjologii jako nauki badającej konsekwencje walki o byt w społe­czeństwie ludzkim). Elementy teorii konfliktu i walki występują m.in. w so­cjologii Spencera (inspirowanego po­glądami Malthusa i Bagehota), Kidda i Pareto. Wśród polskich socjologów - oprócz Gumplowicza - wątek ten rozwijali: Kochanowski, Balicki, Li­manowski.